Historyczno-kulturowo-przyrodniczy szlak wokół Tatr
W dniu 9 lipca 2014 r. w siedzibie Euroregionu "Tatry" partnerzy projektu pt. "Historyczno-kulturowo-przyrodniczy szlak wokół Tatr" podpisali Umowę Partnerską dotycząca realizacji tego projektu w ramach Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013.
Po 10 latach od zainicjowania przez Euroregion "Tatry" projektu Historyczno-kulturowo-przyrodniczego szlaku wokół Tatr jego realizacja staje się faktem.
Ten strategiczny projekt Euroregionu “Tatry” zakłada realizację I etapu rowerowego Szlaku wokół Tatr. W realizację projektu zaangażowanych jest 13 partnerów – ze strony polskiej: Gmina Czarny Dunajec – jako Partner Wiodący, Miasto Nowy Targ, Gmina Nowy Targ, Gmina Szaflary oraz ze strony słowackiej: Miasto Kieżmark, Miasto Liptowski Mikulasz, Miasto Trstena, Gmina Hladovka, Gmina Sucha Hora, Gmina Liesek, Gmina Niżna, Gmina Huncovce, Gmina Vrbov.
W ramach projektu do końca 2014 roku powstanie blisko 43 km tras rowerowych biegnących przez tereny o wysokich walorach przyrodniczych, kulturowych i historycznych, w tym 35 km nieprzerwanego transgranicznego odcinka prowadzącego od Nowego Targu trasą dawnej linii kolejowej do granicy słowackiej w Suchej Horze i dalej do miasta Trstena, a także odcinki na Spiszu (Vrbov-Kieżmark-Huncovce) oraz w Liptowskim Mikulaszu. Prace na odcinku w gminie Czarny Dunajec już się rozpoczęły.
Planowane trasy rowerowe będą mieć nawierzchnię bitumiczną . W ciągu ścieżki znajdują się zabytkowe mosty kolejowe, które zostaną wyremontowane. Na trasie zaprojektowano również miejsca widokowo-postojowe. Powstałe w ramach inwestycji ścieżki rowerowe w okresie zimowym będą pełnić rolę tras biegowych dla narciarzy.
Projekt zakłada również działania promocyjne, m.in. opracowanie i wydanie publikacji i materiałów promocyjnych, przygotowanie strony internetowej, organizację dwóch imprez na zakończenie projektu - po stronie polskiej i po stronie słowackiej – połączonych z prezentacją gmin oraz zawodami rowerowymi.
Łączna wartość inwestycji wynosi ponad 3,7 mln EUR, w tym dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013 w kwocie ponad 3,15 mln EUR.
Warto podkreślić, że niektórzy partnerzy projektu (Miasto Nowy Targ, Gmina Nowy Targ, Miasto Kieżmark, Miasto Liptowski Mikulasz) zrealizowali już z innych środków ok. 12 km tras rowerowych stanowiących odcinki Szlaku wokół Tatr. Przygotowywane są następne odcinki trasy przez kolejne polskie i słowackie samorządy.
Projekt Historyczno-kulturowo-przyrodniczego szlaku wokół Tatr to zakrojone na wielką skalę transgraniczne przedsięwzięcie, będące efektem zainicjowanej przez Euroregion „Tatry” w 2004 roku wieloletniej współpracy polskich i słowackich samorządów przygranicznych. Kompletny projekt zakłada realizację liczącej ponad 250 km pętli wokół Tatr z trasami rowerowymi, narciarskimi, edukacyjnymi i biegowymi. Jego przewodnią ideą jest udostępnienie niepowtarzalnych miejsc i lokalnych wartości o walorach krajobrazowych, kulturowych, historycznych i przyrodniczych po obu stronach granicy, których dostępność jest aktualnie ograniczona lub znikoma.
Trasa Szlaku wokół Tatr prowadzi przez historyczno-geograficzne krainy Spisz, Podhale, Orawę i Liptów w bezpośredniej bliskości licznych i różnorodnych atrakcji i walorów. O jego wyjątkowej atrakcyjności przesądza:
- sąsiedztwo kilku parków narodowych
- obfitość innych terenów o najwyższych walorach przyrodniczo – krajobrazowych (torfowiska, doliny rzek z malowniczymi przełomami, charakterystyczne skałki i wzniesienia, otwierające się z wielu punktów trasy malownicze widoki, urokliwe enklawy leśne i łąkowe),
- mnogość charakterystycznych obiektów zabytkowych (obiekty sakralne, zamki, relikty dawnej zabudowy wiejskiej i miejskiej, zabytki techniki – mosty i obiekty kolejowe),
- możliwość skorzystania z atrakcji turystycznych najwyższej rangi.
W marcu 2004 roku X Kongres Związku Euroregion „Tatry” podjął uchwałę inicjującą projekt Historyczno-kulturowo-przyrodniczego szlaku dookoła Tatr. Projekt został wpisany jako strategiczny do Wspólnej polsko-słowackiej Strategii Rozwoju Euroregionu „Tatry” na lata 2008-2015. Koncepcja realizacji Szlaku wokół Tatr była wielokrotnie popierana przez Polsko-Słowacką Komisję Międzyrządową ds. Współpracy Transgranicznej.
W 2005 roku w ramach projektu dofinansowanego ze środków Wspólnego Funduszu Małych Projektów Programu Współpracy Przygranicznej Phare Polska-Słowacja, który zrealizowany został przez Gminę Czarny Dunajec przy partnerskiej współpracy Miasta Nowego Targu oraz gmin: Czorsztyn, Nowy Targ, Łapsze Niżne i Szaflary, opracowano:
- studium historyczno-kulturowe
- studium przyrodniczo-krajobrazowe
- studium planistyczno-urbanistyczne polskiej części szlaku.
W 2008 roku Združenie Region „Tatry” w Kieżmarku opracowało studia: Szlak wokół Tatr – studium kulturowo-historyczno-turystyczne – Spisz w ramach mikroprojektu dofinansowanego ze środków Programu INTERREG IIIA Polska – Republika Słowacka 2004-2006 oraz Szlak wokół Tatr. Studium kulturowo-historyczne, turystyczne i komunikacyjne – Liptów i Orawa, zrealizowane w ramach Programu SPERA.
W latach 2007-2008 trwało opracowywanie wspólnego projektu infrastrukturalnego obejmującego budowę ścieżki rowerowej wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą na I etapie szlaku. W pracach tych uczestniczyły jednostki samorządu lokalnego, po których terenach przebiegać będzie pierwszy odcinek szlaku. Projekt ten będąc w sferze koncepcji bez opracowań i zatwierdzonych dokumentów technicznych nie został rekomendowany do realizacji.
W roku 2009 partnerzy projektu uzupełnili brakującą dokumentację. Wielu z nich uzyskało pozwolenie na budowę, analizę wpływu na środowisko i przygotowało analizę ekonomiczno-finansową. W marcu 2010 roku Gmina Czarny Dunajec wraz z 12 partnerami z Polski i Słowacji przedłożyła wniosek o dofinansowanie I etapu realizacji Szlaku wokół Tatr w ramach Programu Współpracy Transgranicznej PL-SK 2007-2013 Priorytet I. Rozwój infrastruktury transgranicznej Temat 1. Infrastruktura komunikacyjna i transportowa.