Laureaci Biennale i ich prace

Do konkursu wpłynęły zgłoszenia 40 artystów, w tym 27 z Polski i 13 ze Słowacji. Przeważały zgłoszenia indywidualne, jednak wiele nadesłanych zostało przez instytucje kultury z całego pogranicza: od Przemyśla po Pszczynę w Polsce oraz od Humennego po Czadcę na Słowacji. W sumie do konkursu zgłoszono 173 prace, wykonane różnymi technikami i prezentujące rozmaitą tematykę. Zdecydowaną większość stanowiło malarstwo olejne, a także pastele. Pojawiło się również malarstwo na szkle, kolaż, kompozycje z ziaren, haft. Wśród rzeźb dominowały wykonane w drewnie, zarówno polichromowane, jak i surowe.

Na podstawie zgłoszeń oraz załączonej do nich dokumentacji fotograficznej w I etapie oceny wybrano do konkursu 127 prac. Spośród nich w II etapie oceny jury zakwalifikowało 54 prace na wystawę pokonkursową oraz przyznało nagrody i wyróżnienia. Przy wyrównanym poziomie konkursu i wielkiej różnorodności prac kwestia wyboru laureatów wcale nie była łatwa, o czym świadczą dwie równorzędne pierwsze nagrody.

LAUREACI BIENNALE SZTUKI NAIWNEJ I ART BRUT
POGRANICZA POLSKO-SŁOWACKIEGO IM. EDWARDA SUTORA 2010-2011

I nagroda – ex aequo

Miroslav Potoma - Stročín (Słowacja)

za obrazy pt. Na gazdovskom dvore, Zo skanzenu, Z kostola

Mirosław Potoma pochodzi ze Stročina w powiecie Svidník, gdzie urodził się w 1962 roku i już od najmłodszych lat zajmował się rysowaniem i malowaniem. Jako uczeń uczęszczał do kółek plastycznych i brał udział w różnych konkursach. Pracował w Koszycach, ale w 1986 r. powrócił do swojej rodzinnej wioski i ponownie zaczął tworzyć oraz uczestniczyć w życiu kulturalnym. Piękno przyrody swojej małej ojczyzny prezentuje w pejzażach. W twórczości wykorzystuje różne techniki plastyczne – rysunek, pastele, olej czy linoryt. Bierze udział w licznych wystawach artystycznych od powiatowych przez wojewódzkie do ogólnosłowackich, na których zdobył także kilka nagród. Miroslav Potoma jest członkiem założycielem klubu plastycznego przy OP Macierzy Słowackiej w Stropkovie. Od samego początku jest jednym z jego najaktywniejszych członków, najczęściej uczestniczy w wystawach na Słowacji, ale i poza granicami kraju, co potwierdzają wystawy w Czechach, Polsce, Niemczech. W ostatnich latach jego wysiłki artystyczne są wyraźnie skierowane w stronę sztuki naiwnej. W swoich dziełach ożywia wspomnienia z dzieciństwa, ze wsi, codzienne wiejskie życie, ale także czar najważniejszych świąt i zwyczajów. Poza malarstwem na płycie pilśniowej i płótnie zajmuje się także malarstwem na szkle i drewnie. Jego specyficzne wielopostaciowe kompozycje, żywa kolorystyka i życiowy optymizm czynią z jego naiwnych obrazów małe perełki.
Artystyczne dzieła mistrza sztuki naiwnej spodobały się także Słowakom mieszkającym w USA – jego obrazy zdobią tam strony tytułowe słowackich czasopism. W 2009 roku wziął udział w wystawie światowej we francuskim St. Loubes przy Bordeaux oraz w V edycji ogólnoświatowego festiwalu sztuki naiwnej we francuskim Verneuil Sur Avre, gdzie był jedynym reprezentantem Słowacji i spośród 140 artystów z całego świata został wybrany, aby tworzyć podczas samego festiwalu.
Wszedł na niełatwą drogę plastyka i dlatego wykorzystuje każdą chwilę wolną od pracy w szpitalu w Svidníku, aby doskonalić się w malarstwie. Wielką pomoc uzyskał od Centrum Oświatowego w Svidníku, które stara się wspierać twórczość artystów nieprofesjonalnych oraz pomaga w doskonaleniu i promocji ich twórczości. Malowanie to jego hobby, święto i odpoczynek. Nie jest to obowiązek. Jego wysiłki nie idą na marne, o czym przekonuje także ta wystawa, na której prezentuje się dziś publiczności.

Na gazdovskom dvore Zo skanzenu Z kostola

I nagroda – ex aequo

Stefan Telep - Zdynia (Polska)

za cykl obrazów pt. W domu i w karczmie (Domowe obowiązki, Kolacja, A w karczmie wesoło)

Stefan Telep urodził się w 1957 roku. Jest malarzem nieprofesjonalnym i mieszka na pograniczu polsko-słowackim w miejscowości Zdynia w gminie Uście Gorlickie. Malarstwem olejnym zajmuje się od 1990 roku. Należy do Klubu Sztuki im. Alfreda Długosza w Gorlicach. Jest laureatem nagrody i wyróżnienia im. A. Długosza. Swoje prace wystawiał na licznych wystawach krajowych, jak również na Słowacji m.in. w Preszowie, Bardejowie, Medzilaborcach (Muzeum Andy Warhola). Jego obrazy znajdują się w wielu prywatnych kolekcjach. W 2001 roku wydał katalog ze słowem wstępnym autorstwa profesora Włodzimierza Kunza, który pisał wówczas:

„Z pozycji profesjonalnej trudno zastosować kryteria nie przystające do dzieł powstających w sferze uczuciowej i intuicyjnej. Sięgnąłem jednak pamięcią do początków moich zainteresowań malarstwem, wędrówek jeszcze przed wojną za motywami po Beskidzie Niskim, do ówczesnych moich fascynacji pięknem natury okolic Gorlic i zacząłem, nie bez wzruszenia, towarzyszyć autorowi obejrzanych prac. Towarzyszyć w pojawiających się wraz z motywami potrzebach ich utrwalania. Przeżyłem więc po raz wtóry przygodę naiwnych wzruszeń i innej prawdy, prawdy głęboko zanurzonej w uroku okolic znanych mi i wywołujących żal, że nie ma powrotów do rozpoczynania wszystkiego od nowa.
Stefan Telep fascynuje się wieloma dziedzinami twórczości, posiada umiejętności manualne nieodzowne by być plastykiem, jest pracowity i twórczy, o czym świadczy Jego dorobek. Potrafi zachować postawę pełną zachwytu dla tematów, jakich się podejmuje. Poruszanie się na obrzeżach sztuki profesjonalnej, przy zachowaniu osobistych doznań, bez snobizmu i bez łatwizny jest zaletą i wartością, które niewątpliwie ta wystawa w swojej treści niesie.”

Domowe obowiązki Kolacja A w karczmie wesoło

II nagroda

nie przyznano

III nagroda

František Turcsanyi - Hniezdne (Słowacja)

za obrazy pt. Malá závrat, Rózsaszinü madár oraz Ukrajinský krokodíl

František Turcsanyi to weterynarz pracujący w Hniezdnem niedaleko Starej Lubowli. Jest niestrudzonym malarzem amatorem. Jego zawód w pewnym stopniu wywarł wpływ także na twórczość. Częstym motywem jego prac są właśnie zwierzęta, ale nie realizm jest dla niego najważniejszy – zwierzęta przedstawia pod postaciami, które w historii wymyślił dla nich człowiek – mitologicznymi, mistycznymi i emocjonalnymi. Zwierzęta są towarzyszami ludzkiego losu. Lubi także inspirować się motywami nowych nieznanych miejsc. Tworzy z nich fascynujące kolorowe kolaże, przeplata kultury i miejsca tak, aby widza zaskoczyć i sprowokować jego fantazję. Wyraźna paleta i wkomponowanie elementów geometrycznych stanowią dopełnienie ogólnego charakteru jego malarstwa. Twórczość Františka Turcsanyiego już dawno przekroczyła granice regionu, swoje dzieła prezentuje poza Słowacją także w Czechach, Polsce i na Węgrzech. Samodzielnie wystawia od 1991 r. Regularnie uczestniczy w europejskich sympozjach i plenerach.
Jego twórczość wspaniale scharakteryzowała PhDr. Edita Vološčuková: „Twórczość artystyczną rozpoczął od razu od wielkiego wyzwania afrykańskiej pustyni. Trochę z nudów, ale także z powodu oczarowania odmiennością otoczenia. Dziś już uważa ten okres za coś muzealnego, opuszczonego w europejskiej dżungli, ale jednak głęboko wrył się on w jego twórczość w postaci południowego światła z jasnym niebem, ostrości kolorów i głębi cieni. Jego obrazy czasami wyglądają jak amatorskie batiki, z różnorodnymi fakturami powierzchni, półtonami i kolorystycznymi niespodziankami. Motywem części jego twórczości stał się koń trojański, początkowo jako reakcja na autentyczny wirus komputerowy, później jako symbol pojawiający się na głównym planie, za pomocą którego autor nieco humorystycznie zajmuje stanowisko w sprawie najważniejszych tematów społecznych, socjalnych czy głęboko intymnych. Obecnie tworzy malarstwo monumentalne. Wraz z narastającym poznaniem procesów twórczych autor minimalizuje stosowane środki artystycznego wyrazu. Wyczyścił powierzchnię, rozjaśnił kolorystykę, zwiększył format, w znakowych abstrakcyjnych formach prezentuje najgłębsze pokłady duszy oraz mylące instynktowne gesty. Stworzył swój dojrzały malarski styl, którym wyróżnia się spośród twórczości innych autorów. Często swoich dzieł nie uważa za definitywnie zakończone. Nieustannie przy nich pracuje i tylko niektóre – bliskie sercu – odkłada ad acta. Pozostałe dalej żyją, są w drodze, dzieją się i zmieniają pod względem idei i czasu wraz z rozwojem artystycznym ich autora.”

Artysta wypracował swój dojrzały styl i wyjątkowy charakter, jego dzieła są jak dobre wino – z roku na rok coraz lepsze.

Rózsaszinü madár Malá závrat Ukrajinský krokodíl

Wyróżnienie

Łukasz Haduch - Brzozów (Polska)

za obrazy pt. Autoportret oraz Wielkanoc

Łukasz Haduch urodził się w 1985 roku w Brzozowie. Od 7 lat jest uczestnikiem Warsztatu Terapii Zajęciowej w Starej Wsi. Uczestniczy w warsztatach plastycznych. Maluje najczęściej pastelami, a jego prace nawiązują głównie do tematyki motoryzacyjnej oraz sakralnej. W 2008 roku miał zorganizowaną autorską wystawę prac w Galerii pod Sukniami w Szczecinie.

Autoportret Wielkanoc

Wyróżnienie

Julian Klamerus - Nowy Targ (Polska)

za rzeźby pt. Magda oraz Piotr

Julian Klamerus urodził się w 1952 roku w Zakopanem. Jest absolwentem etnografii na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Przewodnik tatrzański. Dwukrotny laureat I. nagród na wystawach Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Nowym Sączu oraz w konkursie Amatorskiej Twórczości Plastycznej w Nowym Targu. Zajmuje się zarówno rzeźbą w kamieniu i drewnie, jak i malarstwem, grafiką i rysunkiem. Swoje prace prezentował na licznych wystawach.

Piotr Magda

Noty biograficzne laureatów konkursu opracowano na podstawie informacji nadesłanych przez artystów lub instytucje kultury, które zgłosiły ich do konkursu.